رهوار: مرکب، وسیلت سوارى.

صفت: وصف کردن چیزى.

دلال: راهنما.

مدلول: آن چه دلال بدان راه نماید.

مسمّى: آن چه بر آن اسمى نهاده‏اند. و در این اشارت است به خلاف میان اشعریان و معتزلان که آیا اسم عین مسمى است یا غیر آن. و بدیهى است که مقصود از اسم حروف آن نیست، بلکه نزاع در مدلول اسم است که آیا ذات است من حیث هى هى یا ذات است به اعتبار امرى که بر آن عارض شده. و در اصطلاح عارفان اسم عبارت از ذات است به اعتبار اتصاف به وصفى از اوصاف و نعتى از نعوت.

ماه در بالا دانستن: براى دیدن ماه آسمان را نگریستن: «مى‏گویند اوحد الدین کرمانى در شهود حقیقت توّسل به مظاهر صورى مى‏کرد (به خوب رویان مى‏نگریست). شیخ شمس الدین تبریزى از او پرسید در چه کارى؟ گفت ماه را در طشت آب مى‏بینم. شمس الدین گفت که اگر بر قفا دنبل ندارى چرا بر آسمانش نمى‏بینى.»[1]

          یا ز چاهى عکسِ ماهى وانمود             سر به چه در کرد و آن را مى‏ستود

          در حقیقت مادح ماه است او             گر چه جهل او به عکسش کرد رو

          مدح او مه راست نى آن عکس را             کفر شد آن چون غلط شد ماجرا

2131- 2129 / د3

 ( 3466) آن وقت است که بمرکب دانش سوار شده و بار از دوشت برداشته مى‏شود.( 3467) اى کسى که از هو بنام هو قانع شده‏اى بدون اینکه جام هو بنوشى کى از هواها رهایى خواهى‏ یافت. ( 3468) از نام و مقصد و وصف او چه عاید انسان مى‏شود؟ فقط خیال که بمنزله دلال و واسطه رسیدن بمقصود است.( 3469) البته باید دلال بیک مقصد و مقصودى دلالت کند و گر نه دلال معنى نخواهد داشت همچنان که اگر جاده و راهى نباشد غول گمراه کننده معنى ندارد. ( 3470) آیا هیچ نامى دیده‏اى که دلالت بر حقیقتى نکند و یا آیا ممکن است از دو حرف گاف و لام که کلمه گل را تشکیل مى‏دهد گل بچینى.( 3471) اسم را که خواندى برو مسماى او را جستجو کن ماه را باید در بالا جستجو کنى نه در آب جوى آن که در آب جوى دیده‏اى صورتى بیش نیست.

در ادامه مولانا می‏گوید: این علم اهل دل مانند مرکب رهواری است که تو را به وصال حق می‏رساند. و جام می حقیقت که هو به تو می‏دهد، تو را از هوای نفس می‏رهاند، به شرط آن که فقط نام هو، تو را قانع نکند و بکوشی تا حقیقت آن نام را دریابی؛ اگر چه نام هو هم خود چراغ هدایت است، زیرا نام حق در تو «خیال» او را پدید می‏آورد و همین خیال هم راهنمای «وصال» است. در هر کاری آن‌چه ما را به مقصود رهنمون می‌شود، حاکی از وجود آن شیء و مدلول یا مقصود است. مطابق تصور قدما غول، راه کاروان‌ها را می‏بست و آنها را به بی‌راهه می‏برد. مولانا می‏گوید: همین عامل انحراف هم خود حاکی از آن است که «جاده» و در نتیجه مقصدی وجود دارد. لذا دو حرف «گاف و لام» گل نیست، اما می‏تواند ما را به حقیقت گل راهنمایی کند، به همین ترتیب هر اسمی ‏مسمایی دارد و اسم، تصوری از مسمای خود است؛ چنان‌که تصور ماه در آب، نشانهْ وجود ماه است و اگر به اصل آن توجه کنی، آن اصل یا مسما یا آن حقیقت را می‏بینی.